1 Jan. mochten wij het Spergebied in. Wat een droeve tocht. Allerlei vehikeltjes zag men meesjouwen om nog te redden wat te redden viel. Vele mensen waren bestolen. Bij ons alles omver, eenig linnegoed en mooie schoenen van onze arme buren werden prooi. Wat een stemming om elkaar Nieuwjaar te wensen, vreeselijk.
De angst voor evacuatie duurt voort. Onze arme Mère Prieure zorgt zoo liefdevol voor ons evacuees `t Is boven allen lof! Steeds moet Haareerwaarde weer zien te schipperen met de soldaten, die als maar meer in beslag willen nemen. We bidden en hopen dat O.L.Heer ons spaart.
4 Jan. werd onze huiskamerkachel hier geplaatst. Ze brandt fijn en iedereen komt ons een bezoek brengen. Kennis gemaakt met de dames Wendehorst. Een paar zusters die onder de puin van 3 eigen huizen bedolven waren, zijn nog behouden boven water gekomen. Zeer aangeslagen, maar vol Godsvertrouwen, bidden ze samen met ons de rozekrans.
6 Jan. Driekoningen. Gisteren meenden we, dat de ramp afgewend was en vandaag valt de beslissing. De bende moet alle kelders hebben. We blijven nog bidden en hopen dat O.L.Heer nog helpt. `t Is mistig en toch hoort men af en toe mitrailleurs en granaten. De H. Diensten in de kapel waren weer zeer mooi.
Zondag 7 Jan. Tamelijk rustige dag, maar stevig winter.
9 Jan. Aanzegging van de Wehrmacht, dat ze eenige kelders moeten hebben voor `t Roode Kruis. `t Onmisbare Lazaretje krijgt ook aanzegging van ontruiming. Een jongen van 14 jaar wordt door een projectiel gedood en hier begraven. Weer een straat wordt `t huis uit gedreven.
Zaterdag 13 Jan. komt voor `t eerst weer de stem van Henri de Greeve [107] tot ons door. Z. Eerw hield ons `t kruis van Christus vóór…
Salvo granaten door de stad, suizen, dood en vernieling brengend. Maar daar blijft `t bij. Bij La Roche in België schijnt de vijand op de terugtocht, maar hier blijft alles `t zelfde. De mensen zitten allemaal bij elkaar en hopen en bidden om bevrijding. Feestdag van St. Godefridus. Buiten sneeuw en ijs en in de lucht hangt weer de evacuatievrees [108]. De een zegt `t is afgelast, de ander `t is uitstel van executie. De toestand wordt zeer gespannen
Zondagmorgen, 14 Jan. wordt een gedeelte weggejaagd naar Kaldenkerken. Daar zou een trein zijn voor de evacuees naar Sneek te brengen.
Ach Lieve Heertje, red ons van deze doodentocht.
Zondagmiddag 14 Jan. trekken vele stadgenoten naar
Duitsland om een trein te krijgen, zielige uittocht! We
blijven bidden en hopen. Iedere dag en iedere nacht
trekken een menigte bombers oostwaarts.
Maandagmiddag 4 uur vertrok dan de 1ste martelaarstrein.
Onze goeie pater Hendrix moest hier mee. Nu mag pater
Doensen 2 Heilge Missen lezen. We bidden en hopen.
Maar iedere dag jacht op mensen `t Is hartverscheurend als men die arme stadgenooten ziet wegtrekken, men kan geen hulp bieden. `t Is bar koud en sneeuw maakt de wegen glad. Zoo tussendoor knallen er wat granaten.
Dindsdag breekt een bericht door, dat de geallieerde legers oprukken van Sittard naar Roermond. Af en toe krijgen we weer electrisch licht. We krijgen weer nieuwe hoop. H. Jozef, help ons bidden!
Woensdag 17 Jan. de distributie [109]houdt op wijl er geen voorraad meer is. Veel dierbaars moet vandaag tijdelijk verdwijnen. De dooi treedt in. Arme mensen die geen schoenen meer hebben.
Donderdag, Susteren en Echt bevrijd. De dooi houdt aan, maar `t is koude dooi.
Vrijdag 19 Jan. Margrietje jarig. Wanneer komt die lieve familie weer in ons midden? Ik hoor dat Charrel terug is, maar hoe komt men er achter of `t waar is?
Zaterdag 20 Jan., de laatste dag van de Novene [110] tot St. Jozef. Wat brengt deze dag? We hopen en bidden en gedenken `t spreekwoord "als de nood `t hoogst is, is de redding nabij?!" De Engelse granaten richtten weer een hele verwoesting aan. In één huis werd een kelder getroffen en doodden grootvader en grootmoeder en vier kinderen. Hoe lang nog? De sneeuw ligt bijna een meter hoog.
Zondag 21 Jan., met dank voor St. Jozefs hulp in deze week, beginnen we een nieuwe noveen tot de H. Familie. Men zegt, dat in Linne de Bevrijdingtroepen nieuwe hulp kregen en optrekken naar Roermond. `t Groene gevaar is naar `t front de mensen uit hun huizen verjagen. Heere, ik hoop, dat `t nu menens wordt De dag begint weer heel rustig, ook de granaten zwijgen eenigzins. Zondagmiddag weer razzia. Weer worden eenige mensen naar de trein op Kaldenkirchen aangestuurd.
Maandag komt Mère Assistent ons zeggen, dat de zusters ons in `t vervolg geen brood meer kunnen geven en we moeten zelf maar zien. `t Middagmaal is wel goed verzorgd maar sober. Soeur Johanna heeft werk om de doodden te verzorgen, die hier voorlopig worden begraven.
Men zegt, dat de "jacht" eenige dagen is uitgesteld, de een verteldt dit, de ander dat. De sneeuw licht nog hoog, de mensen sjouwen om wat etenswaar machtig te worden, de verlate huizen worden door achtergeblevenen onderzocht en men neemt zich mee wat kan dienen. Herkenbosch, Maasbracht en Linne zouden bevrijd zijn. De Russen trekken op Berlijn aan, de Tommie's doen `t heel kalmpjes. Maandagmiddag vertrekt Mater Adelheid naar Salzburg. Een hele onderneming in deze donkere dagen.
Dinsdagmiddag vertrekken degenen die zich voor de trein hebben opgegeven. Hier de fam.Coe, vader moeder en 4 kinders. Met hun vertrekt juffrouw Sadee, een tafelgenoote van ons. 2 Dagen erna hooren we, dat de trein nog niet vertrokken is in Kaldekerken. De treinen zouden troepen moeten vervoeren naar `t Oostfront. Maar alle berichten die we in Januari '45 krijgen zijn niet betrouwbaar. Ook word de distributie stopgezet. Men zegt, er is niets meer te distribueren. Toch krijgen we nog ieder een muf broodje van 4 rantsoen en nog 1 ons vlees. 3 Koeien voor Venlo en Tegelen. We hopen en bidden dat er uitkomst komt.
Donderdag 25 Jan gaat de Moeder van Mère Irmgardis naar Breijel rustiger tijden afwachten!! Iedere dag gaan de bommenwerpers nog oostwaarts. Ik ga met een buurman nog eens naar `t spergebied. De sneeuw is toch gebaand door de soldaten, die nog hier en daar een huis bewoonen. Verschrikkelijk als men de verwoesting ziet. Alle ruiten der uit .De granaatinslagen zijn verschrikkelijk. In ons huis is weer eens geschommeld, maar nu is er toch niets meer gestolen.
27 Jan. de dagen blijven spannend. De sneeuw en koude blijft. Iedere dag opnieuw vallen slachtoffers door de granaten. Er wordt een man begraven hier en als tragische bijzonderheid hoor ik, dat de jongens uit de familie het graf moesten maken en voor de doodskist een vloer van de slaapkamer moesten gebruiken. Waar moeten we heen!? Ach Lieve Heertje, breng de Verlossing. De zusters doen hun best om `t eten op peil te houden.
Dinsdag 30 Jan. vierde onze goede Mère Antonia in stilte haar Gouden Professiefeest. Alleen in de H. Mis kon `t feest gevierd worden, alleen een geestelijke ruiker kan aangeboden worden.
31 Jan. gaat de winter uit, arme mensen die bijna geen voetgetouw meer hebben. Dag en nacht gaan de sirenes. Verjaardag van Beatrix, 7 jaar weer. In stilte den helen dag vliegen de granaten over en weer.
Voetnoot webmaster:
Een nieuw schrikbeeld: evacuatie.
Grüne Polizei en SS begonnen begin januari 1945 op eigen initiatief met de ontvolking
van de oostelijke Maasoever. Door tijdgebrek bleven Tegelen, Belfeld en een deel
van Reuver ervan gespaard. Tussen de tachtig-
Uit::
Die Swaere Noodt
Kroniek van een belegerde stad
Martien Blondel
Er was geen trein en er is nog geen trein. In de stationswachtkamer (webmaster: Kaldenkerken) waren vannacht honderden menschen zoo opeengepakt, dat de meesten niet anders dan staande hebben kunnen slapen. Het derde gedeelte heeft op stoelen den nacht doorgebracht, een nacht, waarin het meer dan tien graden vroor. De kinderen moest men onder de tafels in het achtergelaten vuil der voorgaande lotgenooten, of op de tafels, te slapen leggen. Vertwijfelde moeders. Geen water dan gesmolten sneeuw voor de baby's. W.C.'s en latrines bevroren en in walgelijken toestand. Allen, ook de zieken, moesten hun behoeften buiten in de sneeuw doen. Sommigen hadden diarrhee, dysenterie.
-
[107]
Pater Henri de Greeve (Amsterdam, 25 december 1892 -
zeer bekend door zijn radiopraatjes bij de KRO en als oprichter van de Bond zonder Naam.
[108]
evacuatielabel
ingezonden door
Jan Cornelisse
vh Roermondsestraat 31
Januari 1945
[109]
Distributiebonnen worden gebruikt, indien een eerlijke verdeling van alle goederen over de bevolking noodzakelijk wordt (we spreken dan ook wel van rantsoenering). Heel vaak ziet men in een oorlog of andere crisissituatie, dat de aanwezige grondstoffen en/of voedsel moeten worden verdeeld, omdat anders het gevaar van hamsteren ontstaat en sommige mensen van voedsel en goederen blijven verstoken. Omdat iedereen op het zelfde moment zijn bonnen moest inleveren, stonden voor de winkels lange rijen. Men had geld en distributiebonnen nodig. Had men wel geld maar geen bonnen, dan kon je niets kopen.
[110]
Een noveen of novene (novena in het Latijn) is een reeks van negen dagen waarop men op een bijzondere wijze tot God bidt, ter verkrijging van een gunst of ter voorbereiding op een grote feestdag.